Aktualności

Dla Adrianny Warkoczewskiej podwójny dyplom stał się bramą do nowego świata. Równoległe studia na Politechnice Łódzkiej oraz w Excelia Business School we Francji dały jej poczucie swobody – intelektualnej, kulturowej i zawodowej. Jak podkreśla, prowadzona równolegle przez dwóch promotorów praca dyplomowa stała się przepustką do pracy przy globalnych projektach. Podobnie było w przypadku Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, także posiadacza podwójnego dyplomu i pierwszego od 47 lat polskiego astronauty. – Związek między misjami kosmicznymi, takimi jak IGNIS, a wspólnymi i podwójnymi programami studiów jest wyraźny. Wszystkie pomagają nam przekraczać granice – zauważa.

Programy, które łączą Europę
Obie te historie usłyszeli uczestnicy łódzkiej konferencji „Joint and double programmes in Europe”, zorganizowanej pod koniec listopada przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji. Wydarzenie poświęcono tematowi, który był jednym z kluczowych zagadnień polskiej prezydencji w Radzie UE w 2025 r. W jej trakcie przyjęto Rezolucję Rady w sprawie znaku jakości „Wspólny Dyplom Europejski” oraz Zalecenie Rady UE w sprawie europejskiego systemu zapewniania jakości i uznawania kwalifikacji w szkolnictwie wyższym. O dokumentach tych wspomniał, otwierając spotkanie, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Andrzej Szeptycki. – Negocjacje w sprawie Wspólnego Dyplomu Europejskiego były trudne, a u ich podstaw legła odpowiedź na pytanie, jak znaleźć równowagę między autonomią każdego państwa i każdej uczelni, między tradycjami, lokalnymi uwarunkowaniami czy językami narodowymi. Niemniej udało się. Opracowaliśmy dwa dokumenty, które pokazują praktyczną ścieżkę oraz kryteria, których spełnienie może nas przybliżyć do europejskiego dyplomu – mówił min. A. Szeptycki.

Wspólny Dyplom Europejski, możliwy do zdobycia na każdym poziomie studiów, ma być nowym elementem w krajobrazie szkolnictwa wyższego w Europie. Uznawany w całej Europie dokument przyczyni się do internacjonalizacji europejskiego szkolnictwa wyższego, a studentom da możliwość nauki i budowania pozycji na światowym rynku pracy. Zanim jednak określone zostaną szczegóły funkcjonowania samego dyplomu – czeka nas trzyletnia faza przygotowań. W jej trakcie Komisja chce przetestować znak jakości „Wspólny Dyplom Europejski” (European degree label), o który – dla prowadzonych wspólnie kierunków – będą mogły ubiegać się europejskie szkoły wyższe z różnych krajów. Podczas łódzkiej konferencji szczegóły tego planu tłumaczył Yann-Maël Bideau z Komisji Europejskiej. – Pracujemy nad tym, aby od połowy 2026 roku znak jakości „Wspólny Dyplom Europejski” został wprowadzony jako oznaczenie dla programów studiów wspólnych. Będzie ono przyznawane na podstawie kryteriów uzgodnionych na poziomie europejskim – dodał.

Wykorzystać fundamenty
Uczestnicy konferencji zgodzili się, że tworząc nowe rozwiązania, trzeba korzystać z już istniejących struktur i pomysłów. Inspiracją mogą być przede wszystkim wspólne programy studiów magisterskich, od ponad 20 lat dofinansowywane w ramach programu Erasmus Mundus. – Na przestrzeni lat stopniowo opracowaliśmy wiele zasad i procedur, które najpierw dotyczyły pojedynczych programów Erasmus Mundus, a dziś stały się standardem dla wszystkich naszych wspólnych czy podwójnych dyplomów. Budujemy nowe rozwiązania na fundamentach stworzonych przez Erasmus Mundus – zapewniała Samira Bonucci z Uniwersytetu w Padwie.

Coraz lepsze efekty przynosi również ponadgraniczna współpraca krajowych agencji odpowiedzialnych za akredytację kierunków studiów, która jest kluczową barierą do pokonania przy uruchamianiu nowej oferty. Od lat część agencji skupiona jest w Europejskim Rejestrze Instytucji Działających na rzecz Zapewniania Jakości w Szkolnictwie Wyższym (EQAR), co w praktyce oznacza, że wzajemnie uznają one przyznane przez siebie akredytacje. Dyrektor EQAR Aleksandar Šušnjar mówił w Łodzi: – Zanim przyjęto tzw. Europejskie Podejście do zapewniania jakości programów wspólnych, program realizowany np. przez cztery uniwersytety musiał być akredytowany osobno w czterech krajach, co tworzyło ogromne obciążenie administracyjne i rodziło pytania o spójność. Dlatego opracowano ten instrument: jedna agencja zarejestrowana w EQAR ocenia program, a pozostałe kraje akceptują wyniki tej procedury. Oznacza to, że zamiast wielu równoległych akredytacji mamy jedną, uznawaną transgranicznie – i to naprawdę działa. Żaden kraj, który dopuścił to rozwiązanie, nigdy tego nie żałował – mówił A. Šušnjar.

W trakcie pozostałych paneli dyskusyjnych rozmawiano m.in. o wyzwaniach administracyjnych związanych z wydawaniem wspólnych dyplomów, podwójnych i wspólnych doktoratach oraz mikropoświadczeniach, które w kolejnych latach będą odgrywać coraz większą rolę w ofercie uczelni. – Mikropoświadczenia mogą się stać fundamentem przyszłych wspólnych dyplomów, bo odpowiadają na europejskie oczekiwania dotyczące elastycznych ścieżek uczenia się. Są one doskonałym polem testowym dla współpracy programowej czy wdrażania rozwiązań cyfrowych. Mogą również pomagać w dywersyfikacji profili absolwentów, odpowiadając na potrzeby społeczne oraz rynku pracy – zauważyła dr hab. Dorota Piotrowska, prof. Politechniki Łódzkiej.

W sumie w konferencji wzięło udział 200 ekspertów i decydentów z 17 państw europejskich. Partnerem była Politechnika Łódzka oraz Narodowe Agencje Programu Erasmus+ z Francji, Niemiec i Hiszpanii. Patronat nad wydarzeniem objęli minister nauki i szkolnictwa wyższego dr Marcin Kulasek oraz przewodnicząca KRASP prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska. Patronat medialny sprawowało Forum Akademickie.

*Wspólny program studiów – nowy program studiów opracowany i realizowany przez uczelnie partnerskie, z jednolitym programem nauczania, kończący się uzyskaniem jednej, określonej kwalifikacji.
Podwójny/wielostronny program studiów – program studiów kończący się uzyskaniem równoległych kwalifikacji na wszystkich uczelniach partnerskich, zbudowany z modułów istniejących w ramach odrębnych programów studiów.
Źródło: EQAR, EMJM, European Approach for Quality Assurance of Joint Programmes (2015), Blueaprint for a European Degree

Rezolucja Rady w sprawie znaku jakości „Wspólny Dyplom Europejski”: bit.ly/4ajbkCn
Zalecenie Rady UE w sprawie europejskiego systemu zapewniania jakości i uznawania kwalifikacji w szkolnictwie wyższym: bit.ly/4a0t7xP

Zainteresował Cię ten tekst?
Przejrzyj pełne wydanie Europy dla Aktywnych 4/2025: